10 września w pięknie urządzonej czytelni Powiatowej Biblioteki Publicznej w Wejherowie odbyły się warsztaty i konsultacje społeczne zorganizowane w ramach projektu „Tradycja pokłonu feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską – ochrona i wzmacnianie tradycji”.
Tematem warsztatów było wdrażanie planu ochrony oraz finansowanie działań ochronnych. Zajęcia prowadzili prof. Katarzyna Smyk, przewodnicząca Rady ds. Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, oraz Andrzej Szoszkiewicz, koordynator merytoryczny projektu. W dobie szybkich zmian społecznych i kulturowych ochrona naszego niematerialnego dziedzictwa staje się zadaniem o fundamentalnym znaczeniu. Tradycje przekazywane z pokolenia na pokolenie stanowią bowiem nieodłączny element naszej tożsamości i wspólnotowego ducha, dlatego tak ważne jest ich pielęgnowanie i wzmacnianie.
Prof. Smyk rozpoczęła od wprowadzenia w tematykę ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego zgodnie z Konwencją UNESCO z 2003 roku. Przedstawiła definicję oraz zakres ochrony, obejmujący identyfikację, dokumentację, badania, zachowanie, zabezpieczenie, promowanie, wzmacnianie, przekazywanie oraz rewitalizację. Następnie omówiła zagadnienia dotyczące rekomendacji sformułowanych przez ekspertów, które przekazano depozytariuszom do analizy. Profesor podkreśliła znaczenie konsultacji społecznych w formułowaniu i wdrażaniu planu ochrony, zaznaczając, że „żaden partner społeczny nie powinien być wykluczony”. Zwróciła również uwagę na konieczność monitorowania działań ochronnych, aby na bieżąco dostosowywać je do nowych wyzwań. Eksperci zaproponowali ponad 90 rekomendacji, które uczestnicy warsztatów, podzieleni na grupy, mieli za zadanie ocenić pod względem pilności realizacji. Na koniec każda grupa przedstawiła swoje wnioski.
W drugiej części warsztatów Andrzej Szoszkiewicz przybliżył uczestnikom tematykę krajowych i europejskich programów finansujących działania ochronne. Szczegółowo omówił takie programy jak „Kultura ludowa i tradycyjna”, „Niematerialne – przekaż dalej”, „Kreatywna Europa” oraz „Interreg Europa Środkowa”, przedstawiając przy każdym z nich przykłady dobrych praktyk. Uczestnicy warsztatów podkreślili, że brakuje środków na odpowiednią ochronę dziedzictwa, a dostępne programy dotacyjne mają ograniczone fundusze, przez co liczba chętnych przewyższa możliwości alokacyjne. Andrzej Szoszkiewicz zwrócił również uwagę na korzyści płynące z realizacji partnerskich projektów, angażujących depozytariuszy, samorządy i instytucje. Podkreślił, że współpraca jest premiowana w programach europejskich i coraz częściej doceniana również w krajowych.
Po południu, w tym samym miejscu, odbyły się konsultacje społeczne. Do Powiatowej Biblioteki przybyli przedstawiciele depozytariuszy, stowarzyszeń i instytucji kultury. Obecny był także radny powiatowy Jacek Thiel. Podobnie jak w Kościerzynie, w konsultacjach uczestniczyli przedstawiciele różnych pokoleń zaangażowanych w kultywowanie tradycji pokłonu feretronów.
W pierwszej części spotkania uczestnicy porannych warsztatów zaprezentowali rezultaty swojej pracy, a prof. Katarzyna Smyk opowiedziała o znaczeniu planu ochrony, metodach pracy z rekomendacjami ekspertów oraz korzyściach podejścia partycypacyjnego. Ważnym tematem była rola kultury kaszubskiej oraz języka kaszubskiego w tym kontekście. Uczestnicy konsultacji wspominali o trudnościach, z jakimi się spotykają, szczególnie ze strony niektórych parafii. Andrzej Szoszkiewicz nawiązał do Archiwum Społecznego i zachęcał do współpracy przy poszerzaniu jego zasobów. Zasygnalizował, że po zakończeniu projektu konieczne będzie przekazanie zasobów nowym administratorom.
